Τα πανηγύρια
Τα πανηγύρια μαζί με τους γάμους ήταν από τις σημαντικότερες εκφάνσεις του βίου της παραδοσιακής κοινωνίας του Συρράκου κι από τους λίγους τρόπους διασκέδασης και ψυχαγωγίας της. Ήταν μια κοινωνική λειτουργία η οποία στηρίζονταν στα πρότυπα και τις προτεραιότητες που έθεταν οι γενιές της κάθε περιόδου, αλλά κυρίως αυτές που προϋπήρξαν.
Το καλοκαίρι του 2016 το πανηγύρι του Συρράκου εντάχτηκε στον Εθνικό Κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού, γεγονός που θα συμβάλει, ώστε το πανηγύρι να μη διαφυλαχτεί ως μουσειακό είδος, αλλά να παραμείνει ζωντανό στο χωροχρόνο.
Το πανηγύρι είναι μια τελετουργία, ένα σύνολο από συμβολικές πράξεις που τελούνται με ένα καθιερωμένο τυπικό, τον ίδιο χρόνο και στον ίδιο χώρο, κάτω από τον πλάτανο, που είναι το χωροχρονικό σημείο συνάντησης των διασκορπισμένων Συρρακιωτών. Γι’αυτό και κατά την καταγραφή, δε χρησιμοποιήθηκε ο όρος πανηγύρια, αλλά πανηγύρι, γιατί σε όλα ακολουθείται το ίδιο τυπικό, η ίδια τελετουργική διαδικασία, η ίδια πρακτική.
Στις μέρες μας, πραγματοποιούνται τέσσερα παραδοσιακά πανηγύρια:
Ένα ημερήσιο του Προφήτη Ηλία (Αϊ-Λιός ) στις 20 Ιουλίου στην αυλή της εκκλησίας από την Εκκλησιαστική Επιτροπή, με άφθονα παραδοσιακά εδέσματα, χορό και φυσικά παραδοσιακή Δημοτική μουσική.
Ένα βραδινό, της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου στην κεντρική πλατεία του χωριού στο χοροστάσι.
Το πανηγύρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (της Παναγίας) στις 15 Αυγούστου το οποίο πραγματοποιείται στο χοροστάσι διάρκειας δύο ημερών και είναι το σημαντικότερο για το Συρράκο, λόγω του ανταμώματος των απανταχού Συρρακιωτών. Της έναρξης του πανηγυριού κάθε χρόνο προηγούνται ποικίλες μουσικοχορευτικές δραστηριότητες από τους πολλούς πολιτιστικούς συλλόγους λόγω της διασποράς των Συρρακιωτών και ακολουθεί παραδοσιακό πανηγύρι με τη συμμετοχή μικρών και μεγάλων μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες κάτω από τον έναστρο ουρανό και τα υπερωνόβια πλατάνια.
Τέλος, το πανηγύρι του Αγίου Νικολάου στις 06 Δεκεμβρίου οπού εορτάζεται ο πολιούχος Άγιος του χωριού. Πραγματοποιείται πανηγύρι στα καταστήματα του χωριού.
Οι χοροί
Το θέμα του λαϊκού πολιτισμού και των αξιών του είναι ένα σημαντικό πεδίο δράσης. Αποτελεί πραγματική τύχη το γεγονός ότι το Συρράκο, η Ήπειρος και η Ελλάδα γενικότερα έχει τέτοια ανεκτίμητη πολιτιστική παράδοση και κληρονομιά.
Στοιχεία του λαϊκού μας πολιτισμού, όπως ο χορός και το τραγούδι, ήταν πάντοτε το δημιούργημα δια μέσου του οποίου μπορούσαν να μεταβιβαστούν στις μεταγενέστερες γενεές ήθη, έθιμα, θρύλοι, διηγήσεις , θρίαμβοι και αναμνήσεις του λαού μας.Ο παραδοσιακός χορός ως μέσο έκφρασης βρίσκει στο Συρράκο ως σήμερα ένα σημαντικό πεδίο εφαρμογής ,ενώ οι κάτοικοι συνεχίζουν τη μακροχρόνια προσπάθεια διατήρησης των παραδομένων.
Η χορευτική διάταξη είναι ο διπλός ή τριπλός χορός σε ανοικτό κύκλο,ανάλογα τις σειρές των γυναικών που χορεύουν πάντα εσωτερικά των αντρών (ένδειξη υπεροχής και προστασίας των αντρών έναντι των γυναικών) ενώ των αντρών είναι πάντα μία, εξωτερικά. Ο καθένας χορεύει από δύο χορούς ,όταν έρθει η σειρά του η οποία δεν παραβιάζεται και τηρείται ευλαβικά.
Οι χοροί σε γενικές γραμμές είναι αργοί, δώριοι και λιτοί, ενώ το ύφος τους είναι βαρύ, σοβαρό και επιβλητικό. Οι κυριότεροι χοροί που συναντώνται είναι οι χοροί:“Στα Τρία”, αργοί χοροί που χορεύονται σε όλο το πέλμα με μικρές αναπλάσεις που είναι ποιο έντονες στους άνδρες και παραγγέλνονται ως πατητοί. Οι Συρτοί “στα Δύο”, χορεύονται όπως σε όλη την Ήπειρο, με έξι βήματα μπροστά (χωρίς σταύρωμα).
Το Τσάμικο,στο Συρράκο αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους χορούς, ιδίως όσον αφορά στην επίδειξη της χορευτικής ικανότητας των κατοίκων και ειδικά του άντρα.
Ο Συγκαθιστός είναι ερωτικός χορός που χορεύεται στο χώρο, στο ξεκίνημα του γλεντιού, από άντρες και γυναίκες ελεύθερα και αντικριστά.Ο Γιάνν’Κώστας ο οποίος είναι ο κυριότερος συρρακιώτικος χορός και αποτελείται από ιδιαίτερες κινήσεις.
